آرشیو تحلیل و مقالات منتشر شده
-
جنگ بعدی جنگ آخر است
در سال 1914 امپراتوری اتریش-مجارستان یک پیشنهاد به صربستان ارائه دادند عنوان شده بود که این پیشنهادی است که «نمی‌توان آن را رد کرد». صربستان نه ماده از ده ماده‌ی پیشنهادی را پذیرفت و فقط با یکی مخالفت کرد. بلافاصله حمله به صربستان آغاز شد. این وضعیت، کمابیش، شکل‌دهنده‌ی اولتیماتوم آمریکا به ایران است که یا شرایط پیش‌بینی شده در مذاکره را بپذیرد و یا به قول ترامپ «با بمبارانی مواجه شود که مثل آن را کسی ندیده است.» این پیشنهاد بر اساس یک حکم حکومتی که در همان آغاز ریاستجمهوری ترامپ امضاء شد ( National Security Presidential Memorandum) دستگاههای […]دیدن کل محتوای مقاله
-
خطر جنگ آب در ایران
بحران مزمن آب در ایران اینک به بحران حاد آب تبدیل شده است. حجم آب کشور به نسبت نیاز به آن، ناترازی بی‌سابقه‌ای پیدا کرده و در نبود سرمایه‌گذاری و راهکارهای بنیادین، وضع در همین سال جاری به مراحل فاجعه‌بار خواهد رسید. از همین حالا و با در نظر گرفتن آن چه در روزهای گذشته در اصفهان روی داد مشخص است که سیاست «از این استان آب را به استان دیگر ببر» دیگر جوابگو نیست و دیر یا زود با موقعیت «یا آب برای این استان یا برای آن دیگری» مواجه خواهیم شد. عمق بحران زمانی بهتر درک می‌شود که […]دیدن کل محتوای مقاله
-
چرا سرمایه‌داری به جان جهان افتاده است؟
جهان یک بار دیگر شاهد شوکی قوی بود. رئیس جمهور آمریکا، دونالد ترامپ، در حرکتی بی‌سابقه در روز دوم آوریل اعلام کرد که از این پس ۱۸۰ کشور روی کره‌ی زمین برای هرگونه صادرات به آمریکا تعرفه‌های بین ۱۰ تا ۵۰ درصدی خواهند پرداخت. تعرفه‌های اضافه برای برخی از کالاها مانند خودروی وارداتی به آمریکا نیز به طور مجزا در نظر گرفته خواهد شد. بدین ترتیب ترامپ به یکی از کهن‌ترین اسطوره‌های موجود در تاریخ سرمایه‌داری پایان بخشید: رویای اقتصاد آزاد. سرمایه‌داری ابراهیمی «اقتصاد آزاد» یک کد شناخته شده برای سرمایه‌داری ابراهیمی است. سرمایهداریی که ذات و بن مایهی آن […]دیدن کل محتوای مقاله
-
نجات ایران در گرو حفظ یک ایران متحد و یکپارچه است
در پنجمین روز از سال نو در اصفهان، کشاورزان، به جای دید و بازدید عید، مشغول تظاهرات برای به دست آوردن حقآبه بودند. البته حق آبی را می‌خواهند که وجود ندارد؛ اما آیا چاره‌ی دیگری دارند؟ این مثال به خوبی نشان می‌دهد که در سال جدید رفتار جمعی ایرانیان تا حد زیادی تابع جبر شرایط خواهد بود. اگر اسرائیل جنگ با ایران را شروع نکند یا آمریکا را وادار به آغاز آن نکند، جبر شرایط اقتصادی و اجتماعی، مردم ایران را به طور ناخواسته وادار به حرکت خواهد ساخت. تردید نیست این بار هم، مثل همیشه توده‌ها، تلاش خواهند […]دیدن کل محتوای مقاله
-
سال نو: پایان گفتاردرمانی و آغاز عمل‌گرایی
سال جدید در حالی آغاز می‌شود که مشکلات و بحران‌ها در حال افزایش است. به نظر می‌رسد که کشورمان به سالی پا گذاشته که با توجه به بی‌ثباتی در سطح جهانی جایی برای دور ماندن از تنش‌های در حال گسترش در خاورمیانه را نداشته باشد. اما در داخل هم وضع بهتر از خطر بیرونی نیست. دو سری مشکلات بیرونی و درونی فشار زیادی را بر نظام جمهوری اسلامی وارد کرده و او را در مقابل انتخابی سخت قرار خواهد داد: جنگ خارجی یا جنگ داخلی. معنای جنگ خارجی مشخص است: رویارویی با مجموعهای از قدرتهای نظامی که در صدد نابودی […]دیدن کل محتوای مقاله
-
اطلاعیه دفتر سیاسی به مناسبت دوازدهمین سالروز تاسیس حزب ایران آباد
سال ۱۴۰۳ در حالی رو به پایان می‌رود که در آن، جدایی کامل حکومت و جامعه برای همه ناظران به اثبات رسید. عدم مشارکت حتی ده درصدی مردم در نمایش پوچ تعویض ریاست جمهوری نشان داد که دو تمامیت رژیم و مردم ایران به معنای آشتی‌ناپذیر کلمه از هم جدا و به طور آشکاری علیه یکدیگرند. این امر را باید نماد تضادی بنیادین بدانیم که به تدریج رشد کرده و به همراه وضعیت خراب معیشتی توده‌ها رو به اوج گذاشته است، تضادی که زاینده‌ی تغییرات جبری می‌تواند باشد. در این سال اقتصاد ایران آخرین نفسهای خود را کشید و آمادهی […]دیدن کل محتوای مقاله
-
سرمایه‌داری دیگر قادر به حرکت استراتژیک نیست
در تاریخ سرمایه‌داری جهانی دورهای با ویژگی‌های کنونی هرگز ظهور نکرده بوده است. اتفاقی تازه رخ داده که تعیین‌کننده‌ی «روند» می‌باشد و همه‌ی «رویدادها» از آن تبعیت خواهند کرد. به طور مشخص، اقتصاد آمریکا در یک باریکه‌ی سخت میان ادامه‌ی راه قبل و یا افتادن در سراشیبی آشوب و رکود در نوسان است. به نظر نمی‌رسد ترامپ و تیم اقتصادی او در ورای یک تاکتیک‌گرایی ناقص، هیچ گونه استراتژی روشنی داشته باشند. اما عوارض این جایگزینی تاکتیک با استراتژی شاید فقط محدود به اقتصاد آمریکا نباشد و حوزههای سیاسی، مدیریت داخلی کشور و دیپلماتیک را نیز در برگیرد. در این […]دیدن کل محتوای مقاله
-
آغاز سیاست فشار حداکثری روسیه بر ایران
صحبت‌ها پیرامون ورود روسیه به تعاملی احتمالی میان ایران و ایالات متحده‌ی آمریکا رو به فزونی است. روسیه بر آن است تا در ازای دریافت امتیازی قابل توجه برای موضوع حیاتی اوکراین از آمریکا، امتیازی قابل توجه را برای موضوع غیرحیاتی ایران به آمریکا واگذار کند. ترجمه این تصمیم مسکو چه خواهد بود؟ رژیم آخوندی اینک می‌رود که بار سنگین سیاست «فشار حداکثری آمریکا» را در عرصه‌ی اقتصادی از یک سو و «فشار حداکثری روسیه» را در عرصه‌ی سیاسی از سوی دیگر بر دوش خود ببیند. این که رژیم چقدر تحمل این فشار را داشته باشد مشخص نیست، اما به […]دیدن کل محتوای مقاله
-
آیا جهان در حال ورود به فاز پایان تاریخ است؟
هگل به ما یادآور شده بود که «از تاریخ می‌آموزیم که از تاریخ هیچ نمی‌آموزیم». اما گویی این گفته‌ی هگل را نیاموخته‌ایم. جهان بر سر حادثه‌گاه تاریخ ایستاده است. دورانی پرتلاطم آغاز شده که نظم کهن را به زیر می‌کشد بدون آن که اطمینانی دهد نظمی نوین از آن برآید؛ نه از آن روی که نباید، از این حیث که ممکن نباشد. آخرین تجربه‌ی تاریخی بشر برای شخم زدن نظم قدیم و بنای دنیایی نوین بازمی‌گردد به قرن بیستم. دو جنگ جهانی فرصتی بودند برای پایان بخشیدن به شکلبندیی که دیگر نمیتوانست ادامه یابد، برای ترسیم شاکلهای متفاوت. اما میسر […]دیدن کل محتوای مقاله
-
چگونه تهدیدها را به فرصت نجات ایران تبدیل کنیم
وقتی زمینه‌های لازم برای بروز یک پدیده یا واقعه فراهم شود این امکان شکل می‌گیرد که عوامل متعددی، با تکیه بر این زمینه‌ها، سبب وقوع آن شوند. در این موقعیت، نوعی مسابقه‌ی زمان میان این عوامل شکل می‌گیرد تا معلوم شود کدام یک به آن پدیده یا واقعه تحقق خواهد بخشید. در ایران زمینه‌های تغییر فراهم شده است و می‌ماند که کدام عامل از آنها استفاده کرده و تحول را سبب شود. اشاره به «زمینه‌ها» در این جا باز می‌گردد به ۱) فروپاشی قریب‌الوقوع اقتصاد، ۳) آسیب و آشوب ساختار جامعه، ۳)هرج و مرج و نابسامانی مدیریتی کشور، ۴) بیهویتی، […]دیدن کل محتوای مقاله
-
وظیفه‌ی تمدن ایران در شرایط هجوم به انسان
بازتعریف روابط میان دو کشور کار چندان دشواری نیست چرا که هر طرف به فراخور دیدگاه طرف مقابل تصمیمگیری می‌کند. اما وقتی بازیگران یک موقعیت متعدد باشند شرایط به مراتب دشوارتر است. آن چه در رابطه با جنگ روسیه و اوکراین می‌گذرد از چنین ویژگی برخوردار است. اگر این جنگ فقط بین این دو کشور بود تا به حالا، یا از طریق نظامی و یا سیاسی، تعیین تکلیف شده بود. اما چنین نیست، این رویارویی با خود، کل اتحادیه‌ی اروپا، ایالات متحده‌ی آمریکا و متحدان منطقه‌ای و یا جهانی واشنگتن (ناتو) را دارد و از سوی دیگر چین، کره‌ی […]دیدن کل محتوای مقاله
-
جنبش معیشت‌محور: یگانه شانس تغییر در ایران
معروف است که واقع‌گرایی راز نخست موفقیت در هر کاریست. شاید در سیاست این امر از هر کاربرد دیگری برجسته‌تر باشد. جایی که هدف نهایی از حضور در آن، کسب قدرت است و برای این منظور، پا در زمین سخت واقعیت‌ها داشتن از هر چیز دیگری مفیدتر است. در این راستا، نیروهایی که در ایران در جستجوی تغییر قدرت سیاسی هستند باید سفارش به واقع‌گرایی را جدیتر و فعال‌تر از هر زمان دیگری آویزه‌ی گوش سازند و از هر گونه رویاپردازی و خیالبافی شبه‌مبارزاتی پرهیز کنند، چرا که زمان تنگ است و ایران در خطر. این واقعیت‌ها که به آن […]دیدن کل محتوای مقاله
-
اداره‌ی سرمایه‌داری به مثابه یک شرکت رو به ورشکستگی
در طول تاریخ چند قرنه‌ی حیات خود، سرمایه‌داری به بنای قواعد و قوانینی دست زده بود که در سایه‌ی آن به رشد و توسعه دست یافته بود. این قوانین به عنوان امور منطقی و عقلانی فعالیت اقتصادی، مالی و حتی سیاسی و دیپلماتیک معرفی و جا انداخته شده بودند. البته که هر جا نیازی بود سرمایه‌داری به این قوانین تلنگری می‌زد، آنها را به نفع خویش تفسیر می‌کرد و اقدام به نقض آشکار- اما مقطعی آنها – می‌کرد. به مرور و با اوج‌گیری تضادهای درونی نظام سرمایه‌داری، رعایت این قانومندیهای خودساخته برایش سخت و سختتر شد. فراموش نکنیم که […]دیدن کل محتوای مقاله
-
جهان بدون باور یک جهان محکوم به نابودیست
روی کار آمدن ترامپ در آمریکا بار دیگر این امر را مورد تاکید قرار داد که جهان پر‌آشوب و بی‌قانون یگانه روایتی است که سرمایه‌داری می‌تواند در آن راهکاری احتمالی برای بقای بیشتر و گریز موقتی از بحران‌های خانمان‌برانداز خود بیابد. پیشنهادها و دستورات عجیب و اظهارات سرگیجه‌آور وی حکایت از پایان هرگونه عقلانیت در مدیریت آمریکا و نیز صحنه‌ی بین‌المللی است. تصور این که این روند ماجراجویانه‌ی ۲۰ روزه – تا زمان نگارش این مطلب- بخواهد ۲۰ هفته یا ۲۰ ماه به طول انجامد بسیار دشوار است. بینظمی از ذهنها به ساختارها سرایت کند فاجعه آغاز می‌شود. عدم پذیرش […]دیدن کل محتوای مقاله
-
چشم‌انداز شرایط جهان و ایران پس از روی کار آمدن ترامپ
در حالی که ده روزی از آغاز ریاست جمهوری دونالد ترامپ در آمریکا می‌گذرد نخستین نشانه‌های یک آشفتگی سراسری آغاز شده است. با امضای بی‌سابقه‌ی بیش از ۳۰۰ «حکم حکومتی» بسیاری از سامانه‌های داخلی و بین‌المللی از همین حالا دچار تنش‌های جدی شده است. در آمریکا اقتصاد خرد زیر شوک قرار گرفته و به نظر می‌رسد که ترس و وحشت مهاجرین غیرقانونی می‌رود که بسیاری از فعالیت‌های این ۱۱ میلیون خارجی حاضر در آمریکا را مختل سازد. در همین مرحله‌ی نخست از تنشزایی، در یک اقدام ناباورانه، یک شرکت چینی کوچک با ارائهی یک نرمافزار هوش مصنوعی (Deepseek) کل […]دیدن کل محتوای مقاله
-
در تدارک دوران تغییر سیاسی در ایران
شرایط جهانی و نیز موقعیت خاورمیانه هر دو به ضرر رژیم آخوندی در ایران چرخیده‌اند. در سطح جهانی روی کار آمدن جریان راست تهاجم‌گرا در آمریکا به رهبری ترامپ جای زیادی برای مانوور، وقت‌کشی و در حاشیه ماندن برای حکومت‌های ناهماهنگ مانند ایران باقی نمی‌گذارد. در منطقه نیز اشغالگران اسرائیلی سودای شخم زدن کل خاورمیانه را دارند که بخش اصلی طرح و نقشه‌ی آنها ایران است. غول اقتصاد علاوه بر این دو اهرم فشار سنگین بیرونی، رژیم در درون هم با خطرات آنی و تهدیدهای وجودی مواجه است. اقتصاد ایران رو به موت است و قدم کوچکی تا ورود به […]دیدن کل محتوای مقاله
-
ترامپ رویدادها را تغییر می‌دهد نه روند را
تا چهار روز دیگر تعویض تیم قدرت در آمریکا صورت می‌گیرد. رویدادهای روزهای اخیر در منطقه ممکن است این توهم را برای برخی شکل بخشیده باشند که ممکن است «روندی» جدید با آغاز ریاست جمهوری دونالد ترامپ در آمریکا آغاز شود. آتش‌بس در نوار غزه یکی از این موارد است که البته هنوز پا درهواست و خواهیم دید که هرگز به یک امر جدی و پایدار تبدیل نخواهد شد. مورد جنگ اوکراین و احتمال پایان یافتن آن و نیز آوردن ایران پای میز مذاکره از موارد دیگری است که به عنوان احتمال‌های تازه مطرح می‌شوند. این برداشت در صورتی […]دیدن کل محتوای مقاله
-
دولت‌زدایی از جوامع: چرخش سیاسی سرمایه‌داری در فاز بحران
در آستانه‌ی ورود دونالد ترامپ به کاخ سفید پرسش‌های زیادی درباره‌ی سیاست‌های دولت وی در داخل و خارج مطرح شده است. بسیاری بر این باورند که باید منتظر تصمیماتی تند و عجیب بود. او اصرار دارد اصل غافلگیری را در کار خود دخالت دهد. اما سؤالی که شاید از جزئیات و موارد تصمیماتی که ترامپ در ذهن می‌پرورد مهم‌تر باشد این است: در چنین جهانی چه نوع از تصمیمگیری خود را به رهبران سیاسی کشورهای بزرگ تحمیل خواهد کرد؟ بنابراین به جای تخیل‌بافی پیرامون آن چه ترامپ میخواهد بکند بهتر است به این واقعیت بپردازیم که چه می‌تواند بکند. در […]دیدن کل محتوای مقاله
-
حفظ ایران برای تغییر ایران
پس از اشغال سوریه توسط اسرائیل و آمریکا حملات این دو به یمن افزایش یافته است تا با تخریب زیرساخت‌ها، این کشور را به سوی یک بحران داخلی برای تامین آب و برق و مایحتاج عمومی بکشانند. به نظر می‌رسد که اسرائیل اینک باور کرده است تصرف خاورمیانه و ساختن اسرائیل بزرگ امری سخت اما در نهایت شدنی است که بستگی مستقیم به حجم و شدت پشتیبانی آمریکا دارد. و این درست همان نکته‌ای است که اسرائیل نمی‌داند تا چه حد در مورد آن اطمینان داشته باشد. بحث بر سر تفاوت بایدن و ترامپ هم نیست، چرا که هر دو […]دیدن کل محتوای مقاله
-
سال جدید: عبور از چاله به چاه؟
سال 2024 را در حالی به پایان می‌بریم که تنش‌ها، زدوخوردها، اعتراضات، ناآرامی‌ها، نبردها و جنگ‌ها در سراسر جهان رو به افزایش است. کمتر کسی است که نداند در پس تداوم روند فزاینده‌ی این رویدادها به جایی می‌رسیم که در آن یک آشوب جهانی، سراسری و مخرب در راهست. شاید در همین سال جدیدی که به آن پای می‌گذاریم. نشانه یا علامتی از کاهش سرعت یا توقف این روند نیست، اما برعکس تا بخواهید شواهد فراوانی از حتمی بودن افزایش تنش‌ها تا مرز انفجار است. نمونه‌ی مشخص: کافیست به عنوان مثالی ساده نگاهی کنیم به وضعیت منطقهی خاورمیانه: . […]دیدن کل محتوای مقاله
-
مسیر تغییر جامعه از انفعال تا کنش
جوامع برای ایجاد تغییر در سرنوشت خویش از سه مرحله باید عبور کنند: از انفعال به روحیه واکنشی و از واکنش‌گرایی به کنشگری فعال. جامعه‌ی ایران هنوز در مرحله‌ی نخست و منفعل و با وجود تمام مصیبت و رنجی که نظام نالایق به او تحمل می‌کند سکوت و انتظار را پیشه کرده است. البته آثار و علائم کوچکی در این سوی و آن سوی دیده می‌شود که می‌تواند تعبیری بر نوعی از واکنش به شرایط اسف‌بار کار و زندگی باشد، اما بسیار محدود و مقطعی و گذرا. هنگامی که جامعه‌ای از تبدیل نارضایتی به اعتراض عاجز است، مشکلات و مسائل […]دیدن کل محتوای مقاله
-
کار سوریه تمام است، به سراغ ایران می‌آیند
چنان چه قابل پیش‌بینی بود بعد از نوار غزه، کرانه‌ی باختری و لبنان، نوبت به سوریه رسید و کار آن در عرض چند روز و پس از ۱۳ سال تخریب ضمنی یکسره شد. اسرائیل یکی بعد از دیگری کشورهای ضعیف شده‌ی خاورمیانه را در راستای روش مشترک جنگ‌های بی‌پایان مطلوب سرمایه‌داری و صهیونیسم شخم زده و آنها را به «ملت‌های بی‌دولت» (stateless nations) تبدیل می‌کند؛ کشورهایی که فاقد حکومت مرکزی واقعی هستند و اسرائیل می‌تواند برای اشغال دائمی سرزمین و تصاحب منابع آنها برنامه‌ریزی‌های کوتاه مدت، میان مدت و دراز مدت کند. به لیست موارد بالا باید عراق و یمن […]دیدن کل محتوای مقاله
-
جنگ‌های بی‌پایان: از غزه تا ایران
آنچه در حال حاضر در سوریه اتفاق می‌افتد بخشی تاکتیکی از استراتژی طراحی شده توسط اسرائیل و ایالات متحده با همکاری ترکیه است. این تاکتیک شامل قطع پیوندها بین زنجیره‌ای است که «محور مقاومت» را شکل می‌دهد. برای هر مرحله، اتصال بین دو قسمت پیونددار باید آسیب ببیند. این طرح قرار است این گونه عمل کند: . با حمله به لبنان، ایالات متحده و اسرائیل ارتباط بین حزب‌الله و غزه را قطع کردند. اکنون که غزه از هیچ جا حمایت مادی و تأثیرگذاری ندارد، اسرائیل می‌تواند آن را با مصونیت از مجازات ریشهکن کند. این دقیقا همان چیزی […]دیدن کل محتوای مقاله
-
چرا صهیونیسم همیشه شکست می‌خورد؟
آتش‌بس در لبنان ممکن است بار دیگر توهم یک «خاورمیانه‌ی در صلح» را دامن زند؛ اما این رویا دیری نخواهد پایید و جهان درخواهد یافت که، در این منطقه، «تا اسرائیل هست جنگ هست»؛ «تا اسرائیل هست صلح نیست». باید روشن سازیم که اسرائیل «دولت در جنگ نیست» «دولت جنگی» است. به عنوان یک مجموعه که با جنگ و تجاوز و ترور و اشغالگری بنا شده است یا این گونه می‌ماند یا به گونه‌ی دیگر، از بین می‌رود. آتش‌بس، صلح و پرهیز از جنگ، زهر وجود تمامیت صهیونیستی است و به شدت از آن تنفر و پرهیز دارد. اگر هم […]دیدن کل محتوای مقاله