سال 2023 در حالی به پایان می‌رسد که کمتر کسی جرات خواهد داشت بر آن نام «یک سال خوب» گذارد. اما آن چه نگران‌کننده‌تر است، پیش بینی‌ها برای سال 2024 است؛ سالی که می‌تواند به نوعی معادل اهمیت سال نخست آغاز جنگ جهانی دوم را پیدا کند. 

2023: سال آشکار شدن شکنندگی نظم جهانی 

شاید بارزترین ویژگی سالی که در حال اتمام آن هستیم استقرار نوعی بی‌نظمی و آشوب تدریجی در حال گسترش در سراسر جهان بوده باشد. ضعف‌های عظیمی در عملکرد قدرت‌های بزرگ جهانی و نیز نهادهای بین‌المللی آشکار شد. تمامی توهم‌ها در مورد وجود نوعی «سیستم قدرت جهانی» برای  برقراری نوعی تعادل و توازن در رفتارهای افراطی کشورها زدوده شد. بارزترین وجه آن را در عملیات نظامی اسرائیل در نوار غزه دیدیم. در طی کمتر از سه ماه، به یک باره، تمامی اصول حقوق بین‌المل و ضوابط حقوق بشری و ارزش‌های اخلاق انسانی، در سایه یک نسل‌کشی نازیسم اسرائیلی، زیر پای صهیونیسم لگدمال و از معادلات بین‌المللی جهان حذف شد. دنیا دریافت که دوران امیدهای کاذب به خرد جمعی نهادینه گذشته است، دیوانه‌سالاری حاکم و جهان به حال خود رها شده است. 

اینک با جهانی روبرو هستیم که به واسطه‌ی عملکرد اسرائیل و حمایت بی قید و شرط و تبهکارانه‌ی آمریکا، خصلت بارز جنگل وارگی به خود گرفته است به سوی سال جدید می‌رویم تا ببینیم یک جهان بنا شده بر تنازع بقای مبتنی بر قانون جنگل چگونه خواهد بود. 

پیش‌بینی‌های سال 2024 

در این جا به برخی از نکات و نقاط حساس در سال پیش رو نگاهی داریم که دربرگیرنده‌ی لیستی جامع و مانع نیست، اما برای اختصار نوشتار به این حد بسنده شده است: 

۱)     جنگ بزرگ منطقه‌ای: در صورت تداوم حضور صهیونیست‌های افراطی در رأس دولت اسرائیل (کابینه‌ی فعلی) به سوی یک جنگ سراسری در منطقه‌ی خاورمیانه و حتی فراتر از آن خواهیم رفت. این جنگی است که به تدریج شامل مناطق زیر خواهد شد: ۱) نوار غزه ۲) کرانه باختری رود اردن ۳) لبنان ۴) سوریه ۵) یمن  ۶) عراق ۷) ایران و ۸) ترکیه. تردید نیست که چنین جنگی همچنین، مصر، اردن، عربستان سعودی، امارات متحده‌ی عربی، کویت، بحرین و عمان و حتی پاکستان و افغانستان را نیز به طور غیرمستقیم درگیر خود خواهد ساخت. شانس آخر صهیونیسم برای بقای توسعه‌طلبانه از یک سو و نیاز سرمایه داری نظامی به سودزایی و درآمد از سوی دیگر احتمال این جنگ را بسیار قوی خواهد ساخت. کشورمان ایران که در معرض خطرات دیگری مانند فروپاشی اقتصادی-اجتماعی-سیاسی و نیز فروپاشی اقلیمی و جنگ آب قرار دارد هدف اصلی یک لشگرکشی بین‌المللی از سوی واشنگتن اجیر شده توسط تل آویو خواهد بود. 

۲)     افزایش تنش در آسیای جنوب شرقی: اختلاف چین و آمریکا بر سر تایوان در حال تبدیل شدن به یک نزاع منطقه‌ای از بالقوه به سوی بالفعل است. با توجه به افزایش روزافزون حضور نظامی آمریکا در اقیانوس آرام این احتمال وجود دارد که در این سال، چین برای تهاجم به تایوان و بازگرداندن آن به «سرزمین مادری» طرح‌های تهاجمی و ضمیمه ساز خود را شتاب بخشیده و اقدام کند؛ در این صورت، یک واکنش بین‌المللی و یا منطقه‌ای با حضور آمریکا، ژاپن، بریتانیا، استرالیا، فیلیپین و برخی دیگر از متحدان واشنگتن می‌تواند این بخش از جهان را به گرانیگاه یک تشنج جهانی -تا مرز رویارویی اتمی- به پیش برد. فراموش نکنیم که چین با جبران عقب‌ماندگی شمار کلاهک‌های هسته‌ای خود اینک همردیف آمریکا و چین سلاح اتمی در اختیار دارد. 

۳)     تعیین تکلیف جنگ اوکراین: در این آخرین ماه سال جاری به نظر می‌رسد که اوکراین تحت سلطه‌ی زلینسکی جنگ‌طلب در حال واپسین تلاش‌های نظامی برای بازپس‌گیری مناطق از دست رفته می‌باشد. اگر به جایی نرسد این بدیهی خواهد بود که با توجه به فروکش حمایت‌های مالی، نظامی و حتی سیاسی غرب، در سال آتی کِیِف چاره‌ای جز تسلیم و کنار آمدن با مسکو ندارد. البته برخی عنوان می‌کند که به مثابه اسرائیل -که تا زمان سقوط دولت نتانیاهو امیدی به پرهیز جنگ نیست- در اوکراین نیز تا زمانی که مافیای صهیونیست‌های اوکراین به رهبری پدرخوانده زلینسکی رأس کار باشد امیدی به صلح نخواهد بود. اما اگر سرانجام این باند مافیایی شکست بخورد و یا اوکراین فرو بپاشد این پیروزی می‌تواند روسیه‌ی مهاجم را در موضع قدرت قرار داده و نقش و جایگاه تازه‌ای برای او در سطح جهانی مهیا سازد. 

۴)     تنش در شبه جزیره‌ی کره: پیونگ یانگ در سال جاری چهره‌ی تهاجمی‌تر به خود گرفت و به نظر می‌رسد که با تکمیل زرادخانه‌ی مخرب هسته‌ای خود در حال تدارک آغاز یک رویارویی تعیین‌کننده باشد. اگر احساس کنونی به خطر افتادن و محاصره شدن در ساختار قدرت در کره‌ی شمالی اوج گیرد بعید نیست در سال پیش روی شاهد واکنش‌های تند و عصبی این کشور نسبت به آمریکا، کره‌ی جنوبی و ژاپن باشیم ؛ در مقابل هرگونه پاسخی از جانب سئول یا واشنگتن می‌تواند یک جنگ تمام عیار اتمی را در این شبه جزیره به پا سازد. فراخوان رهبر کره‌ی شمالی به کسب آمادگی جنگی در روزهای گذشته خبر از ماه‌های پرتنشی در سال جدید دارد. هم چنین به دست آوردن ظرفیت دسترسی به خاک آمریکا با نسل جدید موشک‌های بالستیک آزمایش شده‌ی کره‌ی شمالی در سال جاری می‌تواند خطری تازه برای ایالات متحده در سال و سال‌های پیش رو باشد.  

۵)     آشفتگی بیشتر در آفریقا: کودتاهای سریالی در این قاره (مالت، بورکینافاسو و نیجر) به احتمال زیاد ادامه یافته و حتی کشورهای دیگری که سعی کرده بودن شاکله‌ای از دمکراسی را برای خود حفظ کنند (مانند جمهوری دمکراتیک کنگو و یا نیجریه) نیز به صف کشورهای آشوب‌زده  با دولت‌های فشل و کودتازده خواهند پیوست. جنگ داخلی در سودان شدت و ادامه خواهد یافت و شرایط سخت اقلیمی و اقتصادی و به ویژه خشکسالی شمار بیشتری از مردم این قاره را از سر اجبار و برای فرار از گرسنگی و جنگ به سوی نیمکره‌ی شمالی به مهاجرت اجباری وا خواهد داشت. در شمال آفریقا وضعیت نابسامان لیبی و مصر و تونس می‌تواند وخیم‌تر شده و احتمال بروز جنگ آب میان اتیوپی و همسایگانش -به ویژه مصر- یک خطر بزرگتر را دامن خواهد زد. 

۶)     آمریکای لاتین به سوی آشوب: در آمریکای جنوبی بی‌تردید فشار تغییرات اقلیمی و وخامت آشکار اقتصادی آفریننده‌ی موج‌های جدیدی از میلیون‌ها مهاجر به سوی آمریکای شمالی و تنش‌های مرزی میان خودشان خواهد بود. فروپاشی احتمالی اقتصاد آرژانتین که از همین حالا کلید خورده می‌تواند یک آشوب فراگیر سیاسی را در این کشور بزرگ کلید زده و به کشورهای فقیرتر منطقه سرایت کند. ونزوئلا می‌رود که در این سال بر سر منطقه اسیکیبو با گویان از یک سو و قدرت استعماری سابق آن بریتانیا از سوی دیگر درگیر شود. چنین نبردی با توجه به حضور روسیه در ونزوئلا و تنش‌های همیشگی میان آمریکا و کوبا، با دخالت بریتانیا، می‌تواند خصلت فراگیری منطقه‌ای بیابد. 

۷)     انتخابات دردسرآفرین:  در سال 2024 بیش از ۶۴ کشور جهان قرار است انتخابات کمابیش مهم برگزار کنند. نزدیک نیمی از جمعیت کل جهان. برخی از آنها مانند تایوان معنی‌دار هستند، چرا که نتیجه‌ی آن می‌تواند رفتار پکن را نسبت به این کشور تغییر دهد. اما در این میان شاید هیچ یک از آنها به اندازه‌ی انتخابات ریاست جمهوری آمریکا در نوامبر 2024 توجه جهان را به خود جلب نکند. به فراخور این که آیا انتخابات آمریکا چه نتیجه‌ای خواهد داشت و این که این نتیجه، مورد پذیرش ناباوران به سیستم سیاسی حاکم قرار خواهد گرفت یا خیر، شرایط داخلی ایالات متحده و نیز سیاست‌های خارجی این کشور به نحو بارزی تغییر خواهد کرد. چرخش آمریکا به این یا آن سوی بسیاری از معادلات منطقه‌ای و جهانی ذکر شده در این نوشتار را به سمت و سویی خاص هدایت خواهد کرد. عناصری مانند نیکی هلی  در حال وعده دادن زیر و رو کردن جهان از طریق قدرت نظامی و اقتصادی آمریکا هستند تا بتوانند رای و حمایت مالی جذب کنند. بایدن از موقعیت خوبی برخوردار نیست و ترامپ آینده‌ای نامطمئن را نمایندگی می‌کند.  

۸)     اتحادیه شکننده‌ی اروپا: کشورهای اروپایی این اتحادیه در سال آینده تحت فشار چالش‌های داخلی و خارجی جدی‌تر مانند فشار فزاینده‌ی ناشی از مهاجرت، شکنندگی اقتصاد اروپا، اختلاف‌های سیاسی رو به تعمیق در بطن اتحادیه، احتمال شکست و فروپاشی اوکراین در جنگ و سرازیر شدن میلیونی آوارگان جدید از این کشور به سوی اروپای غربی و نیز اثرات منفی نتیجه‌ی انتخابات آمریکا بر سرنوشت ناتو و تضعیف تعهد آمریکا به دفاع از اروپا برخی از این موارد حساس هستند. در کنار این‌ها، بحث تورم تنش‌زا، بحران جهانی بازار سوخت در صورت بروز تنش در خاورمیانه و درگیر شدن یکی از اعضای ناتو (ترکیه) در نوعی رویارویی سیاسی و نظامی با اسرائیل، اروپا و نیز پیمان آتلانتیک شمالی را در شرایطی بسیار پرتلاطم قرار خواهد داد. پارامتر مهاجرت و تنش‌های قومی و خارجی‌ستیزی درون کشوری شاید بمب ساعتی زیر پای اتحادیه‌ی اروپا در سال آینده باشد. 

۹)     آغاز فروپاشی اقلیمی: سال پیش رو یکی از نقاط آغازین روند فروپاشی جمعی در شرایط اقلیمی جهان خواهد بود. در حالی که شکسته شدن رکورد گرمایش کره‌ی زمین در سال 2023 هنوز شروع به نشان دادن آثار فاجعه‌بار خود نکرده، ممکن است در سال آینده شاهد رکوردشکنی‌های تازه‌ای با نتایج وخیم‌تر باشیم. شکست مفتضحانه‌ی گردهم‌آیی کاپ 28 در سال جاری خبرهای بدی را از حیث اقلیمی برای سال بعد تدارک دیده است. زمستان گرمی که آغاز شده می‌رود تابستانی داغ را نوید دهد که شاید زاینده‌ی نخستین موج‌های عظیم و نظم‌شکن مهاجران اقلیمی و آغاز تنش‌های شدید سیاسی ناشی از آن در اروپا و آمریکای شمالی یا اختلافات همسایگی در کشورهای مختلف باشد. منطقه‌ی خاورمیانه، قاره‌ی آفریقا و نیز آمریکای جنوبی از جمله نقاط شکننده و مسئله‌ساز پیشگام در شرایط سخت اقلیمی سال آتی خواهند بود. کاهش تولید کشاورزی و افزایش قیمت مواد خوراکی می‌رود که نخستین نقطه‌ی نگرانی در مقابل جمعیت رو به افزایش جهان باشد. 

۱۰)     شکنندگی اقتصادی جهان: سرمایه داری جهانی که برای حفظ فزایندگی سودسازی خود به گرایش بیشا فعال‌سازی بخش نظامی و تسلیحاتی روی آورده است هزینه‌ی این چرخش خطرساز خود را با مجموعه‌ای از مشکلات و چالش‌های تازه، از جمله رکود گسترده‌ی بخش‌های دیگر اقتصادی، بیکارسازی‌های گسترده و نیز تورم، به ویژه برای کالاهای اساسی و خوراکی پرداخت خواهد کرد. چنین چیزی بدون تردید نظم اجتماعی و سیاسی را حتی در بسیاری از کشورهای سرمایه‌داری پیشرفته به چالش خواهد کشید. به غیر از کشورهای دارای اقتصاد ضعیف در قلب قاره‌ی سبز -به ویژه در اروپای شرقی و جنوب اروپا- در آمریکای شمالی نیز، کانادا به نحو شتاب‌زده‌ای در حال سقوط تدریجی به نوعی از بحران فراگیر و ماندگار اقتصادی است که ممکن است در سال 2024 اوج تازه‌ای به خود گرفته و به سوی مرزهای ایالات متحده حرکت کند. سرمایه‌داری از سال 2008 بیمار شده است و به احتمال زیاد از سال آتی این بیماری به فازهای حساس خود نزدیک خواهد شد. 

نتیجه‌گیری: 

در مجموع شاهد هستیم که برای سال 2024 چشم‌انداز روشن و امیدبخشی وجود ندارد. آن چه برعکس در مورد آن اطمینان داریم افزایش قابل توجه تنش‌ها، چالش‌ها، تضادها، نزاع‌ها و آغاز یا ادامه و به ویژه، گسترش جنگ‌های کلید خورده در  2023 به همراه کوکتلی از مشکلات شدیدتر و تازه‌ی اقتصادی، اقلیمی و سیاسی خواهد بود. جهان یک بار دیگر از خردستیزی و انسان‌ستیزی صهیونیسم و سرمایه‌داری رو دست خورده است و سال آتی شروعی خواهد بود برای پرداخت هزینه‌ای سنگین از سوی ساکنان غافل زمین برای اجازه دادن به پیدایش، استقرار و رشد پدیده‌هایی تا این حد شوم، مخرب و خطرناک. 

نگارنده امیدوار است که در پیش‌بینی‌های خود برای سال آتی دچار اشتباه شده باشد و دنیای بخت برگشته‌ی ما به سوی تصویری تا این حد سیاه و تیره پیش نرود. اما صدای گریه کودکان گرسنه‌ی آواره‌ی سودانی و آه و ضجه‌ی کودکان غرق در خون و آتش در نوار غزه، همزمان با حماقت عمیق نهادینه شده در سیستم حاکم جهانی و از آن سوی، مسخ اکثریت در مقابل غارت، تخریب زمین، جنایت علیه بشریت و نسل‌کشی هیچ امیدی برای یک جهان بهتر در سال آینده نمی‌زاید. 

در چنین شرایط اسف‌بار و نزدیک به فاجعه، عقل ایجاب می‌کند که ما سفارش انقلابی معروف آمریکا «جو هیل» را برای همگان داشته باشیم که، زمانی که راهی چوبه‌ی دار خود بود، گفت: «عزاداری نکنید، سازماندهی کنید.»#